Spektakl ČESKẎ DĺPLOM Teatru im. J.Kochanowskiego w Opolu przedstawiony w siermiężnej, biednej, obskurnej scenografii /paprotki, musztardowe lamperie, fotografia Antonína Novotnego, I sekretarza partii, prezydenta/ opowiada o komunistycznej Czechosłowacji. Poprzez powszechnie znane, popularne, cenione osobowości z kręgu kultury, sportu, polityki. Poprzez charakterystykę stereotypu narodu, kraju, tradycji, obyczaju, mentalności. Ze swoistym poczuciem humoru.
Główną dominantą jest młodość. Jej głos, ciało, siła ekspresji. To ona przedstawia, to ona interpretuje, rozsadza stare struktury, obiegowe opinie. Odrzuca bombastyczne napuszenie powagi rzeczy, postaw, zdarzeń. Zapomina o moralizowaniu. Wyrzeka się dydaktyzmu. Jakby eksperymentowała, szukała spojrzenia na przeszłość, które uwolni ją od nakazów wchodzenia w role, krępujący gorset stereotypu. Pozwoli bez obciążeń się rozwijać. Bez klisz z przeszłości śmiało, jasno, optymistycznie patrzeć w przyszłość. ,W sposób oczywisty swoją fizycznością, nieobciążoną własnym doświadczeniem wrażliwością, pobłażliwą perspektywą krytyczną oswaja to, co było złe, naganne, niedopuszczalne ale naprawdę obiektywnie zaistniało. Z perspektywy nie przeszłości a już przyszłości. Stąd wynika niesamowita żywiołowość, energia, temperament, który przechodzi nad tym, co było do porządku dziennego. Bezceremonialnie rozlicza, na chłodno ocenia, z rozmachem ośmiesza, bezstresowo komentuje. Na luzie wchodzi w kolejne role, sceny, podsumowania, puenty. Nonszalancko uwalnia się od wszelkich traum, balastów, więzów. Rozbraja ból przeszłości. Wydobywa z niej, akcentuje, to co budujące. Prześlizguje się po historii. Kpi, neutralizuje, bawi się szampańsko. By żyć. Po prostu po swojemu żyć.
Zastanawiać może, dlaczego to nie jest POLSKI DYPLOM. Oczywiście w pewnym sensie jest. Polska była w tym samym bloku politycznej dominacji radzieckiej, pod presja terroru światopoglądowego, politycznego, ekonomicznego. Ale jest inna, różna od Czechosłowacji, obecnie Czech. Poprzez wyraziste porównywanie, krytyczne zestawianie, konkretne wypunktowanie więcej i głębiej widać i czuć. Więcej można skonfrontować. Szybciej wyciągnąć wnioski. W tym względzie bardzo interesująco dramaturgicznie wypadają zabiegi, gdy scena przekonuje widownię, by przyjęła mentalność, styl i podejście do życia Czechów/ateizm, luz, dystans, poczucie humoru/ a za chwilę namawia do polskiego sposobu myślenia/ konserwatyzm, ortodoksyjna religijność, martyrologia/. Polacy dziś nadal tkwią w przeszłości, nadmiernie ją kultywują na nowo interpretując i przeżywając. Czesi dystansują się do niej, bezstresowo, bez obciążeń przechodzą z uśmiechem na ustach w przyszłość.
Bardzo trudno jest przedstawić w dwugodzinnym spektaklu historię kilku dekad kraju, charakterystykę narodu w kreatywnym rozszerzeniu. Istnieje niebezpieczeństwo, że stereotyp będzie rodził stereotyp. Konstytuował się na scenie. I szedł dalej w świat. Chyba, że jest neutralizowany dystansem, rozbrajany formą. Siłą młodości, która zawsze budzi nadzieję. Tu przeszłość nie boli. Nie poraża. Nie niszczy. Zło jest przemycane w otulinie poczucia humoru, radosnego kontekstu. Dynamiki, ruchu. Szybko się o nim zapomina. Szybko przemija jego okrucieństwo, przerażające działanie. Tandem artystyczny Piotr Rowicki/Piotr Ratajczak sprawił się wyśmienicie. Udanie adaptując doskonałe, błyskotliwe, celne reportaże Mariusza Szczygła przedstawił Czechów, Polaków i młodych, wchodzących w artystyczne życie debiutujących aktorów, utalentowanych ludzi. Absolwentów wydziału lalkarskiego a przyszło im za decyzją reżysera grać teatr dramatyczny. Lalki pojawiły się na scenie tylko na początku a maski, w bardzo pomysłowych scenach, w środku spektaklu. Jego złożony/ćwiczenia gimnastyczne, cyrkowe, śpiew, taniec/, performatywny charakter /full kontakt z publicznością, prowokacje, zaczepki, pytania, pozasceniczne improwizacje/też był dla nich bardzo dużym wyzwaniem. Poradzili sobie doskonale. Sprawili, że ČESKẎ DĺPLOM ma ich indywidualną, ciekawą twarz i zbiorową otwartą, radosną duszę. Nie pozwalającą się bać niczego i nikogo energię.
ČESKẎ DĺPLOM Piotr Rowicki
Reżyseria formy: Wojciech Brawer
Współpraca dramaturgiczna: Joanna Kowalska
Dramaturgia ruchu: Arkadiusz Buszko
Muzyka: Mateusz Winsław
OBSADA:
Wiktoria Czubaszek, Anna Gabrysz, Helena Hajkowicz, Agata Jakoniuk, Joanna Kowalska, Monika Stanek, Mikołaj Bańdo, Tomasz Tywoniuk, Kornel Sadowski, Jędrzej Wielecki
http://www.warszawskie.org/cesky-diplom
Fot. Michał Olszewski
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz