SIOSTRY! TEATR NOWY W POZNANIU

 

W całkowicie pozbawionym scenografii spektaklu Teatru Nowego w Poznaniu SIOSTRY! w reżyserii Piotra Kruszczyńskiego, nie licząc kilku prostych krzeseł, kolorowych baloników, pary drzwi-wejścia, wyjścia- liczą się tylko bohaterowie, ich relacje, oczekiwanie na spełnienie. Przestrzeń jest wyczyszczona, jakby otwarta na zmiany, na nowe rozdanie, wypełnienie, nawet kolory są bez właściwości, nie zachęcają do wejścia w ten pusty jeszcze świat. Wskazówką są nowoczesne kostiumy Justyny Łagowskiej, interpretacja aktorska, która tworzy portrety psychologiczne bohaterek dramatu Czechowa na modłę wybitnie współczesną. I tylko jeden kontrapunkt pojawia się w tej przestrzeni, jakby prowokował do myślenia, zaburzał, mącił tworzony obraz nowego wspaniałego świata wyzwolonej kobiecości. Od czasu do czasu przemyka przez scenę archaiczna, w ludowy strój ubrana Anfisa z przytroczonym do ciała stołkiem, w roli kobiety cienia, służącej wiecznie mężczyźnie, istniejącej tylko dla niego, czekającej wytrwale na gest z jego strony, gotowej na wszystko. Oddana, wpatrzona w swego pana i władcę niewolnica znajduje w tym spokój, radość i spełnienie. Oj, głupia, naiwna, prosta to kobieta zupełnie niedzisiejsza ale w jakiś ujmujący sposób ciepła, dobra, wzruszająca! Winna nas złościć jej pokora,  uległość, ubezwłasnowolnienie. Łagodność. Ale tak w rzeczywistości się nie dzieje. Chyba rozumiemy ją ale nie do końca akceptujemy. Zaśmieca swoją postawą postępowy, wojowniczy, hurra! optymistyczny obraz wyzwolonego świata kobiet. Bo Olga ostro pracuje, do tego stopnia, że ciągle jest zmęczona. Wyszłaby za każdego, który byłby nią zainteresowany ale czy znajdzie się taki?, czy ona znajdzie czas i siły na takiego? Irina bezpruderyjnie robi, co chce: nudzi się, romansuje, próżnuje. Najbardziej zaangażowana w zmiany jest Irina. Zaczepna, prowokująca, agresywna jest jak współczesne młode dziewczyny buntujące się, walczące o swoje. Natasza całkowicie przejęła kontrolę nad życiem swoim i męża, Andrzeja, dyryguje jego siostrami. Ta ma władzę absolutną!

Kobiety nie są w tej interpretacji sztuki Czechowa słabe, uległe, niezdolne do samodzielnego działania. Wiedzą czego chcą i sięgają po to. Nie tęsknią za Moskwą, każda decyduje o sobie, ma cel w życiu. Korzysta ze swojego doskonałego wykształcenia,  kształtuje swój los. Ignoruje, owija sobie wokół palca lub kieruje mężczyznami, Kułyginem, Wierszyninem, Prozorowem, którzy wydają się zniewieściali, żałośni, bez siły, bez władzy, bez znaczenia. Ci starzy i jeszcze stosunkowo młodzi kabotyni, stetryczali geriatrycy, gnuśne karykatury męskości, są skazani jak cały patriarchat na wyginięcie, na śmierć. W każdym razie uciekają, ustępują pola, ulegają. Najciekawszą postacią dążącą do emancypacji, poszukującą swojej tożsamości płciowej jest absztyfikant Iriny, Tuzenbach. Na pewno nie ginie w pojedynku; rozpływa się w tej nowej rzeczywistości, która oferuje pełną wolność jako kolejna siostra.

 Czy czeka nas matriarchat? 

Twórcy spektaklu sugerują, że już jest. Wychylił się w kierunku wolności, swobody, samostanowienia. Brania odpowiedzialności za siebie bez względu na wszystko. Marzyć można nie tylko o Moskwie, o pracy. Marzenia, to jasne, niczym nie są ograniczone. Jeśli udało się pokonać tak potężny patriarchat, przerobić go na żeńską(baron), matczyną(Andrzej), zniewieściałą modłę, podporządkować go sobie i dowolnie kontrolować, to możliwe jest wszystko. Czy tylko nie czeka te wspaniałe, dzielne, wyzwolone kobiety też ten sam los co mężczyzn? Jeśli nie znajdą nowych celów, innych dróg, form działania, współżycia nie będzie czego/kogo naśladować, powielać i znów zaczną, tym razem wszyscy, tęsknić w pustce wokół siebie za tym, co było i powtarzać: "do Moskwy, do Moskwy, do Moskwy". Ech, wy, SIOSTRY!

SIOSTRY!

Na podstawie "TRZECH SIÓSTR" Antona Czechowa w przekładzie Natalii Gałczyńskiej

Tekst, przestrzeń, reżyseria: PIOTR KRUSZCZYŃSKI
Dramaturg: MICHAŁ PABIAN
Kostiumy, światła: JUSTYNA ŁAGOWSKA
Muzyka: PAWEŁ DAMPC
Asystentka scenografa i kostiumografa: LIDIA STACHOWSKA
Konsultacja video: KAMIL KROTOFIL

Obsada:

MALINA GOEHS
MARTA HERMAN
EDYTA ŁUKASZEWSKA
OLIWIA NAZIMEK
ANNA TOPORSKI/MAŁGORZATA ŁODEJ-STACHOWIAK
JANUSZ ANDRZEJEWSKI
ZBIGNIEW GROCHAL
HUBERT MIŁKOWSKI (gościnnie)
ŁUKASZ SCHMIDT