ALICE MUNRO NOBEL 2013

Już wiemy, wszystko jasne , Alice Munro jest laureatką literackiej nagrody Nobla 2013 roku. Ma 82 lata, ogłosiła, że udaje się na literacką emeryturę. Chce zamilknąć. Uznała, że wszystko, co miała do powiedzenia już napisała. Nobel jest wieńcem laurowym dla jej pracy, twórczości, dla niej samej, jako artystki i osoby. Jest honorem, zaszczytem, najwyższą nagrodą. Jeżeli był marzeniem, to już ziszczonym. Alice Munro ma szczęście. Dożyła tej chwili, kiedy świat przyznał jej rację. Uznał jej upór, trud i talent.

Nobel dla Alice Munro jest też informacją dla nas, czytelników, że mamy do czynienia z pisarstwem wyjątkowym, wartościowym, ważnym.  Aktualnym, współczesnym, uniwersalnym. Jego wyróżnikiem  jest krótka forma prozatorska,  atutem wiedza o prostocie, oczywistości, zwyczajności ludzkiej egzystencji, walorem analiza psychologiczna postaci. Klasycznie zrozumiała, psychologicznie umotywowana, pogłębiona, autobiograficzna w formie i fikcyjna w treści. Munro warto czytać. Należy przynajmniej spróbować jej opowiadania przemyśleć, rozgryźć, przyswoić. Nie będzie to trudne. Są całkiem zwyczajne, nieskomplikowane, łatwo rozpoznawalne. Tropy, krajobrazy, portrety psychologiczne. Głównie kobiet. Bo Munro, jak to zwykle bywa z artystami, czerpie ze swego życia, z siebie, ze swego najbliższego otoczenia. Z tego, co zna najlepiej, co czuje najdotkliwiej, czego doświadcza, czego pragnie, z czym się zmaga. Pisarstwo dla niej  jest sposobem na życie. Nic dziwnego, że tak bezpośrednio je wykorzystuje w twórczości i o nim opowiada. Jest dla niej źródłem inspiracji i informacji. Natchnienia.

Wydaje się, że wystarczy być osobą konsekwentną, uporczywie pracowitą i wytrwałą. Wystarczy robić swoje po swojemu. Bo właściwie Alice Munro niczego nie wysadza z posad, nie hipnotyzuje nastrojem, nie rozsadza formą. Nie udziwnia, nie majstruje. Nie rewolucjonizuje stylu, formy, języka. Pisarka po prostu opowiada realistyczną prozą. A my najpierw jej prostotą i bezpośredniością rozczarowani, jeśli tylko nam cierpliwości wystarczy, o co nietrudno w przypadku krótkiej formy, spokojnie przybliżamy się w końcu do zrozumienia zwyczajności, trywialności, banalności; rzeczywistości, życia, wyborów bohaterów. Autorka odkrywa nam nieuświadamiane często związki między ludźmi, wydarzeniami, miejscami. Nielinearna narracja, zmiany czasu i przestrzeni budują pełen rozmachu  złożony narracyjnie obraz ukazywanej w opowiadaniu rzeczywistości.  Narracje Munro zaskakują,  są do końca nieprzewidywalne, bo ludzie jednak nie zachowują się zgodnie z oczekiwaniami. Alice Munro odkrywa, rozpoznaje, opisuje świat jej bardzo dobrze znany. Nie chce go zmieniać, ulepszać, poprawiać. Podąża za nim. Towarzyszy mu. Twórczo nad nim pracuje. Jej literatura to świadectwo jej osobistego dojrzewania, życiowych przemian mentalnych i duchowych ale i otoczenia, świata, którego jest bacznym obserwatorem i literackim rejestratorem. Tu nie ma komentarza, oceny, dydaktyki. Jest stan rzeczy i ludzi, w określonym kontekście, konfiguracji właściwie zestawionych faktów i zdarzeń, stanów świadomości i mentalnej dojrzałości. A że w krótkiej formie, tym trudniejsze dla pisarki zadanie. Tym ważniejsze,  że czyta się jej prozę gładko, łatwo, jakbyśmy oddychali świeżym powietrzem. Zupełnie bezwiednie, naturalnie, automatycznie wnika w nas, buszuje, mości się niezauważalnie. I zostaje.   

Twórczość Alice Munro  to jest głównie krótka forma. Popularna. Realistyczna. Logiczna. Z początkiem i zakończeniem. Z zaskoczeniem i nieoczywistą tajemniczością. Kojarzona z twórczością Czechowa, Tołstoja. Głównie o kobietach dla kobiet, ale nie tylko. Klasyka opowiadań Alice Munro jest oczywista dla tych, którzy od dawna je czytają.  Nobel nadaje tej twórczości glejt artystycznej ważności. Wpisuje na listę obowiązującej lektury.  

Alice Ann Munro z d. Laidlaw (ur. 10 lipca 1931r. w Wingham w prowincji Ontario)– kanadyjska pisarka, autorka głównie opowiadań, trzykrotnie nagrodzona krajową Governor General`s Award for Fiction.

W 2009 przyznano jej prestiżową Międzynarodową Nagrodę Bookera za całokształt twórczości literackiej. Laureatka literackiej nagrody Nobla (2013).

Książki Alice Munro przetłumaczono na ponad 20 języków.

Taniec szczęśliwych cieni, Dziewczęta i kobiety, Za kogo ty się uważasz?, Zbyt wiele szczęścia, Widok z Castle Rock, Uciekinierka, Przyjaciółki z młodości, Miłość dobrej kobiety/ebook/.